De Leiderdorpse Volksuniversiteit biedt ook in 2019 weer een aantrekkelijke serie van excursies, lezingen en bezoeken aan opvallende gebouwen. Dit jaar is het thema van het programma ‘Moderne Architectuur’: behoud, herstel en vernieuwing. Twee bekende Leidse architecten, Jan van Iersel en Fons Verheijen, nemen je als deelnemer bij de hand door het oude centrum van Leiden en laten zien hoe stapsgewijs, soms in een bijna organisch proces,  de stad van karakter en aangezicht veranderde. 

Inschrijven
(kosten 17,50 euro)
5x rondleiding + lezing

Programma Deel 1 (De Kruitramp)

donderdag 14 februari 2019
10.30 – 12.30 uur, Sijthoff-Leiden
Hoe de stad de ‘kleine ruïne’ en de ‘grote ruïne’ benutte, lezing en rondwandeling door Jan van Iersel.
zaterdag 2 maart 2019
11.00 – 13.-00 uur, Sijthoff-Leiden
Lezing en bezoek aan het Kamerlingh Onnesgebouw door Hans Ruijssenaars
donderdag 14 maart 2019
10.30 – 12.30 uur, Sijthoff-Leiden
Lezing en bezoek aan het voormalig Rijksmuseum voor Natuurlijke Historie aan de Raamsteeg, door Fons Verheijen.

Programma Deel 2 (Sterren en Planten)

vrijdag 29 maart 2019
14.00 – 16.00 uur
Lezing en bezoek aan het P.J.Vethgebouw door Steven Menijn en lezing over de Tropische kas in de Hortus door Boudewijn Veldman
vrijdag 12 april 2019
15.00 – 17.00
lezing en bezoek aan de Oude Sterrewacht door Boudewijn Veldman en lezing met rondwandeling over de Kaiserstraat door Fons Verheijen.

Over de kruitramp

Het gebied van Leiden dat in 1807 getroffen werd door de kruitramp, werd getooid met de namen ‘de Kleine Ruïne’ (aan de stadszijde van de Steenschuur) en ‘de Grote Ruïne’ (de overzijde van de Steenschuur). Het gebied is eigenlijk maar heel langzaam weer gevuld met gebouwen (en uiteraard het van der Werff park). Prominent daarin zijn het Kamerlingh Onnes Laboratorium gebouwd, zo’n halve eeuw later “het koudste plekje op aarde” en tegenwoordig, na een zeer uitvoerige renovatie en verbouwing door Hans Ruijssenaars in 2004, in gebruik bij de Rechtenfaculteit. In 2008 werd het uitgeroepen tot het mooiste oude gebouw in Leiden dat een nieuwe functie had gekregen.

In 1913 werd aan de Raamsteeg het nieuwe gebouw van het Rijksmuseum van Natuurlijke Historie geopend, de voorganger van Naturalis. Na een verbouwing in de tachtiger jaren kwam het in 1998 leeg te staan. Inmiddels is het in gebruik als opslag- en magazijnruimten voor musea.

In het gebied dat zwaar werd getroffen door de kruitramp staan nog meer interessante gebouwen, zoals de Lodewijkskerk, zwaar beschadigd door de kruitramp, maar herbouwd, en het voormalige politiebureau aan de Zonneveldstraat, gebouwd in de stijl van de Amsterdamse school. En de brandslangentoren, die is overgebleven van de brandweerkazerne. Na enige strijd met de gemeente is de toren aan de Langebrug, hoog en slank, behouden, en wordt deze omringd door nieuwgebouwde studentenappartementen.

Over Sterren en planten

Het oude centrum van de wetenschap, de Academie, de Hortus en de Sterrewacht, is de laatste jaren flink onderhanden genomen. Belangrijke gebouwen werden grondig opgeknapt: de tropische kas van de Hortus (2016), en de Oude Sterrewacht (2011). De laatste wordt nu vooral gebruikt door de Faculteit Rechten, maar bevat ook een astronomisch bezoekerscentrum. Ook het oude Botanisch Lab werd verbouwd, voor de geesteswetenschappen; het heet sinds 2017 P.J.Vethgebouw. Het Van der Klaauwlab voor zoölogie aan de Kaiserstraat (1957), in 2011 winnaar van de Jonge Leidse Monumentenprijs, moest  plaats maken voor een nieuw appartementengebouw en woonhuizen (‘Wonen aan de Sterrewacht’). Aan de ene kant van de Kaiserstraat werden studentenkamers neergezet en aan de andere zijde de mensa.