Tieleman & Dros – 1877
onbekend
Firma Tieleman & Dros
1877
RAP Leiden, KLM luchtvaart, Vink Bouw
Impressies: Gaaga architecten
Middelstegracht 36-40, Leiden, Nederland
De conservenfabriek van Tieleman en Dros startte in 1877. Het uitgebreide fabriekscomplex strekte zich uit tussen Hooigracht, Middelstegracht en Uiterstegracht. De gebouwen langs de Middelstegracht waren door loopbruggen over het water met elkaar verbonden. In de fabriek werden groenten en vlees ingeblikt. Groenten uit de tuinderijen rond Leiden werden aangevoerd over de grachten. De voorbewerking vond plaats door vrouwen en kinderen thuis en op straat. In 1955 sloot de fabriek, vooral door het wegvallen van Nederlands-Indië als afzetgebied. De meeste gebouwen werden gesloopt, onder meer voor de aanleg van de Ir. Driessenstraat.
Hoofdgebouw
Het fabrieks- en kantoorgebouw in neorenaissancestijl tussen Middelste- en Uiterstegracht kwam rond 1900 tot stand. De verticale gevelverdeling doorbreekt het horizontale karakter van het gebouw. Bijzonder zijn de diagonale roeden in de bovenramen. Het mansardedak zorgt voor een praktische zolderruimte, zoals voor opslag. Als deel van een nieuwe directiekamer werd later boven de poort een erker in Chaletstijl aangebracht. Deze wordt geflankeerd door twee balkonnetjes met Jugendstil ijzerwerk. Het is nu een bedrijfsverzamelgebouw.
Van werken naar wonen
Tegenover het hoofdgebouw aan de Middelstegracht staan nog twee industriegebouwen. Links het Ketelhuis, waarin de stoom werd geproduceerd voor het conserveren en voor het aandrijven van machines. Opvallend zijn de hoge ramen, sommige verstevigd met gietijzer. De ‘Vrijplaats Leiden’ heeft hier nu haar thuisbasis.
Rechts resteren nog fabriekshallen, deels met de oorspronkelijke gevel. In het karakteristieke interieur bevindt zich sinds 2011 het kringloopinitiatief de ‘Boekenzolder’, dat hier gevestigd blijft tot eind 2014.
In 2015 zal op deze plek de ‘Woonfabriek’, een collectief zelfbouwproject, worden gerealiseerd. Met behoud van het specifieke karakter wordt dit fabrieksonderdeel herontwikkeld tot woningen, ontworpen door het Leidse architectenbureau Gaaga.