Rijkszuivelstation – 1902
J. van Lokhorst
onbekend
1902
Vreewijkstraat 12A, Leiden, Nederland
Het Rijkszuivelstation was een controle- en onderzoeksinstituut voor zuivel en zuivelproducten, dat onder andere de uitvoering van de zogenaamde ‘Boterwet’ controleren moest. Van 1903 tot 1975 was het instituut in de Vreewijkstraat gevestigd, in een speciaal door Rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst ontworpen gebouw.
De neogotische gevel heeft sierbanden van groen geglazuurde baksteen. In de spitsboognissen op de begane grond zijn vensters geplaatst met daarboven een afwerking van decoratieve metselverbanden. Boven de hoofdingang is een barok aandoende gevelsteen te zien waarop aan weerskanten twee engeltjes een doek ontrollen met de tekst ‘RIJKS ZUIVEL STATION’. Boven het doek steekt een koeienkop met horens uit.
Al snel bleek de locatie te klein, maar pas in 1952 kwam er een nieuwe vleugel langs de Vreewijkstraat. In 1975 is het Rijkszuivelstation opgeheven. Daarna hadden de GGZ, de Inspectie voor lager onderwijs en het museum Naturalis hier hun werkruimten.
In 2003 is het pand door het Rijk afgestoten en heeft een projectontwikkelaar het pand geheel gerenoveerd en omgebouwd tot twaalf appartementen.