Museum De Lakenhal is sinds 1874 het museum voor kunst, kunstnijverheid en geschiedenis van de stad Leiden. Sindsdien is het gevestigd in de monumentale ‘Laecken-Halle’ uit 1641 van stadsarchitect Arent van ’s-Gravesande, gebouwd voor het keuren van lakense stoffen. Het museumensemble bestaat inmiddels uit vier gebouwen uit de 17e, de 19e, de 20e en 21e eeuw met ieder een eigen karakteristiek. Het uitgangspunt voor de restauratie en uitbreiding is het aanbrengen van een balans tussen deze tijdlagen, volgens het principe van ‘eenheid in verscheidenheid’ waarbij de oriëntatie en kunstbeleving ruimtelijk wordt verbeterd en ondersteund. 

Versterken van de identiteit

De restauratieve werkzaamheden voor De Lakenhal werden dan ook ingezet om haar 17e eeuwse eigenheid te versterken. Met een overkoepelend materiaalpalet én meubelontwerp zijn de verschillende gebouwen vervolgens op elkaar afgestemd en is de ontvangst, de oriëntatie en kunstbeleving ruimtelijk verbeterd. 

Een van de belangrijkste ingrepen in het hart van het ensemble vormt het vrijspelen van de voormalige ‘Achterplaets’. Deze exterieure ruimte is voorzien van een glazen overkapping en vormt de centrale oriëntatieruimte van het museum. Hiervandaan zijn de verschillende gebouwdelen zichtbaar en toegankelijk. Sporen van bijna 375 jaar bouwgeschiedenis zijn daarbij niet uitgewist, maar worden juist getoond. 

Nieuw gezicht aan de Lammermarkt

Naast de restauratie van het monumentale gebouwencomplex, is aan de westzijde een nieuw bouwvolume toegevoegd dat zich telescopisch uitstrekt tussen de Oude Singel en de Lammermarkt. Op de begane grond is plaats voor twee tentoonstellingszalen, een museumhoreca, en een inpandige laad-en-loszone. Aan de Lammermarkt groeit de nieuwbouw uit tot een geschouderd postuur waarin kantoren, ateliers en een bibliotheek worden gehuisvest. Het nieuwe gebouw presenteert zich, net als de Laecken-Halle en de Papevleugel, als een herkenbare architectonische eenheid uit één stuk. Het is een nieuwe bakstenen telg in de lakenhalfamilie. 

Daarnaast is de Papevleugel gerenoveerd en zijn de publieksvoorzieningen doorheen het museum verbeterd door de realisatie van een nieuw entreegebied, een publiekszaal en educatieruimte die voorzien zijn van nieuw meubilair. 

Doordat restauratie, renovatie, nieuwbouw, meubilair én collectie op elkaar zijn afgestemd in een redactionele en integrale samenwerking is het museum getransformeerd van een conservatorenmuseum tot een laagdrempelig publiek domein geworden met een huiselijke karakter.