Koninklijk Militair Invaliden Huis -1913
onbekend
1913
Erfgoed Leiden
Hoge Rijndijk, 2313 KG Leiden, Nederland
Om hun laatste dagen in een kazernesfeer te kunnen doorbrengen is dit pand gebouwd voor gewonde en invalide (oud)militairen. Het is een variant op het Hotel des Invalides in Parijs en het Chelsea Hospital in Londen.
De historiserende bouwstijl is geïnspireerd op het Hollands classicisme. Het hele gebouw bevat elementen van de zogenaamde Dorische orde, dit was de meest gebruikte zuilenorde in de Griekse oudheid. De Dorische zuilen en pilasters, maar ook de Dorische fries onder de daklijst (een horizontale band met schilder- of beeldhouwwerk, metselmozaïek o.i.d om een muurvlak aan de bovenzijde te begrenzen) benadrukken het militair karakter van het gebouw.
Latijnse spreuk
Op de voorgevel staat boven de poort de spreuk: Repvblica Salva Savcio Militi Grati Cives, vrij vertaald: ‘De burgerij is de gewonde soldaten dankbaar voor het behoud van de staat’. De gedenksteen komt van het oude tehuis aan de Middelweg dat afgebroken is.
Referendum
Tot 1935 was het gebouw in gebruik als militair tehuis, daarna decennia lang als keukencentrum. In 1993 is het pand ingrijpend verbouwd tot een appartementencomplex. Door een gemeentelijk referendum kon in 1994 voorkomen worden dat de serre en de eetzaal werden afgebroken voor de bouw van koopflats in de tuin van het gebouw. Dit was het eerste referendum in Nederland op initiatief van de bevolking.